انواع آسانسور ها

آسانسورها را از نطر نوع کارکرد به دو دسته کششی و هیدرولیکی تقسیم می‌شوند. آسانسورهای کششی به وسیله موتور سیم بکسل و وزنه تعادل و آسانسورهای هیدرولیک با موتور الکتریکی فشار روغن و لوله‌های استوانه‌ای (در نقش جک) کار می‌کنند.

آسانسورهای کششی بوسیله کشش سیم بکسل بین کابین و فریم وزنه کار می‌کند. بر روی فلکه موتور بر اساس وزن کابین تعدادی سیم بکسل قرار دارد که این سیم بکسلها از یک طرف به کابین متصلند و از سمت دیگر به فریم وزنه. در داخل فریم وزنه به اندازه وزن کابین باضافه نصف ظرفیت کابین وزنه وجود دارد. یعنی اگر ظرفیت کابین مثلا ۹۰۰ کیلوگرم باشد(یعنی آسانسور نفربر ۱۲ نفره چون استاندارد وزن هر نفر در صنعت آسانسور ۷۵ کیلو گرم است)باندازه ۴۵۰ کیلوگرم باضافه وزن کابین در فریم وزنه، وزنه وجود دارد. با کمک این وزنه آسانسور در حرکت رو به بالا نیاز به قدرت کمتری دارد و می‌توان از موتوری با توان پایین تر استفاده کرد.

اما این وزنه‌ها مانعی در حرکت رو به پایین است. اما با توجه به اینکه جسم در حرکت به پایین به دلیل گرانش نیاز به نیرویی ندارد استفاده از وزنه مانعی جهت حرکت آسانسور محسوب نمی‌شود.

آسانسورها در گذشته نه چندان دور بوسیله تابلوهای بزرگ رله‌ای فرماندهی می‌شدند. فرمان از این تابلوها به موتورهای به اصطلاح دوسرعته می‌رسید. این موتورها بوسیله دو سیم پیچی که داشتند قادر بودند با دو سرعت حرکت کنند. به این سرعت‌ها در صنعت آسانسور سرعت تند (High) و کند (Low) گفته می‌شد. آسانسور با سرعت تند حرکت می‌کرد و برای ایستادن در سطح طبقات و کاهش تکان زمان ایستادن با تغییر به سرعت کند و طی مسیر کوتاهی با این سرعت می‌ایستاد.

ایراد بزرگ این سیستم تکان در سه زمان در حرکت است. تکان در هنگام راه افتادن, تغییر سرعت به دور کند و ایستادن است. ایراد دیگر مصرف بالای برق در این سیستم بدلیل اتصال مستقیم برق سه‌فاز به موتور جهت حرکت است. ضمنا ابعاد این تابلوها بسیار بزرگ و سیستم آن بسیار پیچیده بود و رفع خرابی آن به زمان و مهارت بسیاری نیاز داشت.

ایراد دیگر این سیستم متغیر بودن سطح کابین با طبقات با بارهای متفاوت بود چون بدلیل عدم اطلاع موتور از وزن کابین(پر یا خالی بودن آن)همیشه نیروی یکسانی به موتور وارد می‌شد. ایراد بزرگ دیگر این سیستم آسیبهایی بود که موتور بدلیل اتصال ناگهانی ولتاژ وارد می‌شد و باعث کاهش عمرمفید آن می‌شد. همین شوک باعث صدای ناهنجاری در چاهک می‌شد که در ساختمانهای مسکونی باعث آزار ساکنین می‌شد. ضمنا این شوک در هنگام استارت آسانسور باعث کاهش ولتاژ ناگهانی می‌شود که نه تنها برای آسانسور بلکه برای سایر وسایل برقی مضر است. هرچند از این آسانسورها دیگر نصب نمی‌شود اما تعداد قابل توجهی از این آانسورهای قدیمی در ایران در حال کارکردن هستند.

اما برای رفع اشکالات این تابلوهای رله‌ای بتدریج تابلوهای میکروپروسسوری وارد بازار شد. که در آن آی‌سیها و میکروها جایگزین رله ها شدند و با زبانهای مختلف برنامه‌نویسی برنامه‌ریزی می‌شدند تا حجم تابلوها کوچکتر شود و تعمیرات و رفع خرابی آن توسط افراد متخصص‌تر اما با راحتی بیشتری انجام شود.

این نوع تابلو که به تابلوی دوسرعته معروف است تمام ایرادات تابلوهای رله‌ای را جز ابعاد بزرگ و پیچیدگی تابلو داراست. نصب این تابلو همچنان در ایران ادامه دارد با اینکه بدلیل تاثیرات مخرب بر ولتاژ و مصرف بالا در شهرهای بزرگ ممنوع شده‌است. اما در ساختمانهایی که نیاز به پایان کار ندارند و یا در تعمیرات آسانسورهای قدیمی همچنان توسط سودجویان بدلیل قیمت پایین تر آن نسبت به تابلوهای جدید پیشنهاد می‌شود.

امروزه آسانسورهای هیدرولیکی نیز جای خود را در بین کاربران خانگی باز کرده‌اند که از محاسن این نوع آسانسورها می‌توان به نرمی حرکت در استارت اولیه و ایستادن آسانسور در طبقه و همچنین leveling دقیق آن اشاره نمود اما از محدودیتهای استفاده از این نوع آسانسورها می‌توان به محدودیت در ارتفاع آنها نام برد به این ترتیب که حداکثر می‌توان برای ساختمانهایی با ارتفاع ۲۲متر یا ۶طبقه به کار روند. همچنین با توجه به اینکه نصب درایو یا همان اینورتر در تابلوهای هیدرولیک گرانتر از آسانسورهای کششی می‌باشد لذا از تابلوهای بدون اینورتر در این نوع آسانسور استفاده می‌شود که با وضع موجود در کشور ایران هزینه برق بسیار بالایی را بر دوش کاربران این نوع آسانسورها می‌گذارد.